In gesprek met de SOwhAt! spel-les acteurs: Laurence & Michiel

SOwhAt! opent het gesprek over seksualiteit en heeft als doel om de seksuele gezondheid van (Limburgse) jongeren te bevorderen. Dit gebeurt middels een totaalpakket dat SOwhAt! de game (een applied game: spelenderwijs iets leren), samenwerkingen tussen (kennis)partners en een theatrale spel-les seksuele gezondheid bevat.

Acteurs Laurence Stas en Michiel Cox behoren tot de harde kern van het SOwhAt! team. Ze spelen beiden gastdocenten van de SOwhAt! interactieve spel-les over seksuele gezondheid op verschillende middelbare scholen. Na heel wat spel-lessen, om precies te zijn 39, hebben ze midden januari de laatste gastles seksuele gezondheid gegeven. Dat zijn heel wat lessen… En nu de vraag: hoe is het hen als gastdocent seksuele gezondheid vergaan?

Laurence – in de spel-les ‘Laurie’ een conservatief, klassiek geschoolde dame – is in het echte leven fulltime actrice, docent en mama. Ze heeft de acteeropleiding gevolgd aan het Lemmensinstituut in Leuven, wat nu LUCA Drama heet. Naast acteren is ze ook voltijd Theaterdocent op de kunstacademie in Sint-Truiden, in de buurt van haar woonplaats Tongeren. Haar tegenspeler Michiel – in de spel-les ‘Mich’, een beetje een recht voor de raap modern geschoolde kwal – komt oorspronkelijk ook uit Tongeren. Hij heeft Performance gestudeerd aan de Toneelacademie Maastricht. Sinds zijn afstuderen woont hij in Rotterdam. Voor zijn rol als Mich reist hij vanuit Rotterdam af naar zijn geboortegrond in het zuiden.

SOwhAt! de spel-les
Samen met theatermaakster Els Roobroeck van SoAP hebben Laurence en Michiel in 2015 het script van de SOwhAt! spel-les geschreven en ontwikkeld. De SOwhAt! spel-les is gebaseerd op pijlers die uit bijeenkomsten samen met de doelgroep zijn voortgekomen, namelijk kennismaking, weerbaarheid, veilig vrijen en verstandig vrijen. In 2015 zijn een aantal try-out lessen gegeven op middelbare scholen en in 2017, toen de subsidie rond was, is het project echt gaan lopen. In november 2017 vond de officiële spel-les première plaats. Daarna volgden lessen op heel wat middelbare scholen en hebben Laurie en Mich in totaal 39 keer de SOwhAt! spel-les seksuele gezondheid gegeven. Sinds de eerste keer in 2015 en de laatste les in 2017 is er heel wat veranderd. “Je moet heel snel lezen wat voor een groep je voor je hebt, en dat hebben we nu meteen in de gaten. Het is meteen duidelijk. Dat gevoel is echt geëvolueerd. We zijn enorm op elkaar ingespeeld en weten nu beter waar de cruciale punten liggen van de SOwhAt! spel-les. Punten die de leerlingen echt moeten meekrijgen of waar ze veel vragen over hebben. Bijvoorbeeld de stukken over de SOA’s. Als we dit onderwerp samen met de klas bespreken is het ook echt muisstil. En dan merk je dat dit informatie is die ze missen. Ook aan de vragen naderhand merk je dat daar een tekort aan juiste informatie is. Best wel zorgwekkend. Leerlingen hebben ook een vertekend beeld van seks. Ze denken dat seks net zo gaat als in films en porno. Het gaat allemaal vanzelf. Leerlingen hebben het idee dat de seks er ineens is, alsof er geen stappen aan vooraf gaan. Er hangt een connotatie aan vast die weinig respectvol is. Dat merk je aan de manier hoe ze erover praten en met elkaar praten. Jongens en meisjes. Als je bijvoorbeeld hoort dat ze ‘kechs’ (scheldwoord wat hoer betekent) naar elkaar schreeuwen in de klas. Dat is heel bizar.”

Sympathie en normaliseren
De persoonlijkheden van Laurie en Mich zijn twee uiterste. De één is klassiek geschoold en de ander modern. Hierdoor ontstaat er een ruimte tussen de twee persoonlijkheden waarin leerlingen zelf een veilig plekje kunnen vinden. Op deze manier houdt de SOwhAt! spel-les rekening mee met de diversiteit en persoonlijkheden van een klas. Toch heeft de rol van Mich zich moeten aanpassen en is wat sympathieker geworden. “Mich had meteen alle klassen tegen zich en kreeg op het einde van de les pas enige sympathie van de leerlingen. Ze hadden meteen waardering voor Laurie maar niet voor Mich. Die rol hebben we aangepast. Minder arrogantie en meer humor. Een stoere eikel. Je ziet dat dit werkt. Er ontstaat dan een dynamiek tussen ons als acteurs, maar ook in de klas. Je hebt dan meteen de leerlingen mee. Op een gegeven moment zegt Mich bijvoorbeeld dat hij geen sixpack heeft. Sommige jongens luisteren dan heel goed, en je hoort ze bijna denken en realiseren dat het ook prima is om geen sixpack te hebben of juist wel schaamhaar te hebben. Er is zo’n vertekend beeld van de realiteit en verwachtingen. Vooral op deze leeftijd waar alles begint te groeien (en te doen) ben je al heel onzeker over hoe je eruit ziet. Door de rollen van Mich en Laurie en de SOwhAt! spel-les kunnen we die realiteitszin weer gevoel geven. We kunnen onderwerpen bespreekbaar maken en normaliseren, zonder de leerlingen in een richting te duwen van wat goed of fout is. Belerend zijn heeft geen zin, en met het vingertje wijzen ook niet. SOwhAt! wil jongeren juist bewust maken en handvaten geven om met zichzelf maar vooral met elkaar om te gaan. En er bovenal bij stilstaan of het voor de ander respectvol is.”

Reacties op de spel-les
Het doel van de SOwhAt! spel-les is om het gesprek op een laagdrempelige manier open te breken in een klas. Hierdoor ontstaat er een veilige ruimte in de klas en zo kunnen scholen en docenten op deze voet verder. De reacties liegen er niet om. “De reacties van de leerlingen zijn goud waard. En de reacties van de docenten op de leerlingen zijn ook leuk om te zien. Ze zien een andere kant van hun leerlingen. De meeste docenten zitten achter in de klas om de spel-les te bekijken. Voor hen is het ook leerzaam om te zien hoe wij met de leerlingen omgaan. Op een gegeven moment zaten er vijf docenten achter in de klas. Ze vinden het grappig hoe wij de les geven. Dit komt waarschijnlijk omdat we op een actieve interactieve manier praten over seksualiteit. Het gaat voorbij aan het biologische. De nadruk van de SOwhAt! spel-les ligt op intermenselijke relaties en dit onderwerp komt vrij weinig aan bod op school. Ouders en leraren kunnen juist een cruciale rol hierin spelen om de problematiek tegen te gaan. Je merkt hoeveel schroom en schaamte er is om erover te praten. Bespreekbaar maken is belangrijk, niet alleen voor de leerlingen.”